“Abena, een analfabete vrouw afkomstig uit Suriname, krijgt een brief van haar geliefde. Ze rent opgewonden naar de maatschappelijk werkster en vraagt haar de brief voor te lezen. ‘Maar,’ voegt ze er meteen aan toe, ‘dan moet je wel je oren dichthouden’.
Abena weet dat er in de brief een boodschap staat. Dat deze boodschap waarschijnlijk aan haar persoonlijk gericht is. Wat ze niet begrijpt is hoe de geschreven taal werkt. Zij denkt dat lezers moeten horen wat er staat, net zoals zij, voordat ze de taal kunnen begrijpen. Analfabetisme is niet kunnen lezen en schrijven.
8 september was het de dag van analfabetisme. Naar schatting zijn er zo’n 250.000 analfabeten in Nederland. Er wordt in ons land niet vaak gesproken over analfabeten, terwijl er genoeg te vinden is over laaggeletterden. Dit heeft te maken met het feit dat deze doelgroep niet mee kan doen aan uitvragen voor verschillende onderzoeken. Bij diverse onderzoeken van onder andere het PIAAC (Programme for the International Assessment of Adult Competenties) hebben analfabeten niet kunnen deelnemen en daarom ontbreekt deze groep ook in de rapportages.
Analfabetisme is dus niet hetzelfde als laaggeletterdheid. Het verschil is dat een laaggeletterde wel een beetje kan lezen en schrijven. Nederland telt zo’n 2,5 miljoen mensen van 16 jaar en ouder die moeite hebben met taal en/of rekenen. Dat betekent dat in 2016 met een bevolkingsgrootte van 16,98 miljoen bijna 15% van de volwassen Nederlanders moeilijk mee kan komen in het dagelijkse leven. Naast dat deze cijfers een groot probleem op zichzelf zijn, betekenen deze ook wat voor de toekomst van Nederland. Zo behoort Nederland nu nog tot de tien sterkste kenniseconomieën.
Wat moeten wij doen om onze kennispositie te behouden of te verbeteren?
Zoals sommigen van jullie ook wel gemerkt hebben zitten wij nu in een pandemie. Deze coronacrisis heeft veel bedrijven gedwongen om digitaal te gaan werken. Deze toenemende digitalisering verhoogt het belang van data literacy (ook wel datageletterdheid genoemd) onder de werknemers. Data literacy is één van de belangrijkste vaardigheden van de 21ste eeuw. Data literacy is de mogelijkheid om data en informatie te begrijpen, gebruiken, analyseren en ermee te redeneren. Data literacy maakt het mogelijk om onderbouwd beslissingen te nemen. Denk aan Abena – zorg ervoor dat je weet hoe de data ‘werkt’.
Kijkend naar het rapport ‘The Human Impact of Data Literacy’ valt op dat slechts 32% van de ‘Business Executives’ – de dames en heren die belangrijke beslissingen nemen – belangrijke inzichten uit data weten te halen. Wat mij betreft een teleurstellend getal, want – logisch geredeneerd vanuit de beschikbare data – betekent dit dat de overige 68% zijn of haar belangrijke beslissingen niet op feiten baseert. Om het toch richting het positieve te trekken; Nederland hoort bij de tien sterkste kenniseconomieën van de wereld en zo te zien ligt er nog ontzettend veel onontgonnen potentieel voor de toekomst. Hoe gaan wij echter de toekomst in? Wat zijn onze verbeterstappen? Hoe kunnen wij onze Abena’s onder de ‘Business Executives’ meer datagedreven laten werken? Ofwel hoe gaan we meer data geletterd worden?
Data literacy en datagedreven werken hebben een relatie met elkaar
Een cultuur creëren waar men datagedreven werkt heeft geen meerwaarde als de mate van data literacy onder de medewerkers te laag is. Tegelijkertijd is de impact van medewerkers die wel sterk data geletterd zijn niet groot als er geen cultuur is van datagedreven werken in de organisatie.
Wat als een paal boven water staat is dat als je mensen iets wilt laten doen, dit vanuit de intrinsieke motivatie moet komen. Anders gaat het geen blijvende veranderingen teweegbrengen ofwel een datagedreven-werk-cultuur. Een verander-aanpak moet passen bij de ambitie én de realisatiekracht van de organisatie en de mensen. Het zijn tenslotte de mensen die het verschil maken in een organisatie en uiteindelijk zorgen voor een data-cultuur.
De intrinsieke motivatie van de medewerkers spreek je aan door onderwerpen leuk te maken – zorg dat je sprekende voorbeelden hebt waarbij datagedreven werken een impact heeft gehad en laat de medewerkers zelf casussen aandragen. Ga gezamenlijk in spelvorm opzoek naar datagedreven oplossingen in de casussen. Serious gaming is een concept dat kan helpen bij het versterken van de mate van data literacy onder de medewerkers. Het maakt werken met data leuk en praktisch. Een mooi voorbeeld is een Data Escaperoom: een spel om databewustwording en data literacy te verbeteren. In de game doen spelers ervaring op met veel voorkomende valkuilen en uitdagingen bij het werken met data. Ook een gezamenlijke training Data Literacy draagt bij om een goede eerste stap te zetten in het verbeteren van het leren lezen van data.
Zo zijn er verschillende manieren om ervoor te zorgen dat we samen de datageletterdheid verbeteren. Werken hieraan betekent werken aan een datagedreven organisatie. Wil je daar meer over weten? Neem dan contact op met Mitchel of kijk naar onze opleidingen.